દાળ ઢોકળીથી લઈને સંભાર સુધી ભારતના દરેક ઘરની શાન છે દાળ. જુવો ભારતના ખૂણા ખૂણામાં બનતી દાળની રેસીપી
દાળ ઢોકળી (ગુજરાત)
સામગ્રી:1 કપ તુવેરની દાળ, એક ચપટી હિંગ, આમલી, અડધી ચમચી જીરું, અડધી ચમચી રાઈ, અડધી ચમચી મેથીના દાણા, ગોળ, 1 ચમચી હળદર, 1 ચમચી કાશ્મીરી લાલ મરચું, કઢી પત્તા, અડધો કપ ઘઉંનો લોટ, અડધો કપ ચણાનો લોટ, મીઠું
બનાવવાની રીત:• દાળને સારી રીતે ધોઈને રાંધો. તમે કઢી પત્તા, મેથી, જીરું, રાઈ અને હિંગ ઉમેરીને શેકો.•બીજી બાજુ, કણક તૈયાર કરવા માટે, ઘઉંના લોટ અને ચણાના લોટમાં મીઠું, હળદર અને મરચું પાવડર ઉમેરો અને તેને ભેળવો.• હવે જ્યારે દાળ ઉકળવા લાગે, ત્યારે લોટની રોટલી બનાવો, તેના નાના ટુકડા કરો અને તેને દાળમાં ઉમેરો.•પછી આમલી અને ગોળ ઉમેરો.•રોટલી એટલે કે ઢોકળી રાંધાય ત્યાં સુધી બધું 5 થી 10 મિનિટ સુધી રાંધો.• પછી આ વન પોટ મીલને ગરમાગરમ પીરસો.
દાલ બંજારા (રાજસ્થાન)
સામગ્રી:1 કપ પીળી મગની દાળ, 1 કપ અડદની દાળ, 1 ચમચી ઘી,1 મધ્યમ ડુંગળી (સમારેલી),1 મધ્યમ ટામેટા (સમારેલા), 2-3 લસણની કળી (સમારેલી), 1 ચમચી જીરું, 1/2 ચમચી લાલ મરચાંનો પાવડર, 1/4 ચમચી હળદર પાવડર, 1/2 ચમચી ગરમ મસાલો, 1ચમચી ગોળ, સ્વાદ મુજબ મીઠું, તાજા ધાણા(સજાવટ માટે)
બનાવવાની રીત:• બંને દાળને ધોઈ લો અને પ્રેશર કુકમાં પાણી નાખીને 2-3 સીટી વગાડો જ્યાં સુધી મસૂર દાળ ન થઈ જાય.• વઘાર તૈયાર કરો, એક કઢાઈમાં ઘી ગરમ કરો, તેમાં જીરું, લસણ ઉમેરો અને ગોલ્ડન બ્રાઉન થાય ત્યાં સુધી સાંતળો.• ડુંગળી ઉમેરો અને આછા સોનેરી થાય ત્યાં સુધી સાંતળો, પછી ટામેટાં, લાલ મરચું પાવડર, હળદર અને ગરમ મસાલો ઉમેરો અને 5-7 મિનિટ સુધી રાંધો.• દાળ અને મસાલો ભેગો કરો, સારી રીતે મિક્સ કરો અને 5 મિનિટ સુધી રાંધો.• પછી તેમાં ગોળનો ટુકડો ઉમેરો અને તેને બીજી 2-3 મિનિટ સુધી રાંધવા દો.• તાજા કોથમીરથી સજાવો અને રોટલી કે ભાત સાથે ગરમાગરમ પીરસો.
દાલ મખની (પંજાબ)
સામગ્રી:1 કપ કાળી અડદની દાળ (આખી દાળ), 1/4 કપ રાજમા, 2 ચમચી ઘી/માખણ, 1 મધ્યમ ડુંગળી (સમારેલી), 2 ટામેટાં (પ્યુરી), 2-3 લસણની કળી (સમારેલી), 1 ચમચી આદુ (છીણેલું), 1 ચમચી જીરું, 1/2 ચમચી લાલ મરચું પાવડર, 1/4 ચમચી હળદર પાવડર, 1/2 ચમચી ગરમ મસાલો, સ્વાદ મુજબ મીઠું, 1/2 કપ તાજું ક્રીમ, 1 ચમચી કસુરી મેથી (સૂકા મેથીના પાન)
બનાવવાની રીત:• અડદની દાળ અને રાજમાને આખી રાત પલાળી રાખો. પછી તેમને પ્રેશર કૂકરમાં 4-5 સીટી સુધી રાંધો.• એક કઢાઈમાં ઘી/માખણ ગરમ કરો, તેમાં જીરું ઉમેરો. જ્યારે જીરું તતડવા લાગે, ત્યારે તેમાં લસણ, આદુ અને ડુંગળી ઉમેરો અને સોનેરી થાય ત્યાં સુધી સાંતળો.• ટામેટાની પ્યુરી, લાલ મરચાંનો પાવડર, હળદર અને ગરમ મસાલો ઉમેરો અને મસાલામાંથી તેલ અલગ ન થાય ત્યાં સુધી રાંધો. પછી રાંધેલી દાળ અને રાજમાને વઘારમાં ઉમેરો અને સારી રીતે મિક્સ કરો. જો દાળ ખૂબ જાડી હોય તો તમે થોડું પાણી ઉમેરી શકો છો.• દાળને ધીમા તાપે 20-25 મિનિટ સુધી રાંધવા દો જેથી બધી જ સ્વાદ સારી રીતે ભળી જાય. તાજી ક્રીમ અને કસુરી મેથી ઉમેરો અને બીજી 5 મિનિટ માટે રાંધો.• ગરમાગરમ નાન કે ભાત સાથે પીરસો.
મૂંગ દાલ ચીલા (બિહાર)
સામગ્રી:1 કપ પીળી મગની દાળ (2 કલાક પલાળીને), 1/2 ચમચી જીરું, 1/2 ચમચી અજમો, 1 નાની ડુંગળી (સમારેલી), 1 લીલું મરચું (સમારેલું), 1/4 ચમચી હળદર પાવડર, 1/4 ચમચી લાલ મરચું પાવડર, સ્વાદ મુજબ મીઠું, તાજા ધાણાજીરા, ઘી/તેલ (તળવા માટે)
બનાવવાની રીત:• મગની દાળને ધોઈને પીસીને નરમ ખીરું બનાવો, જરૂર મુજબ પાણી ઉમેરો.• બેટરમાં જીરું, અજમો, ડુંગળી, લીલા મરચાં, હળદર, લાલ મરચું પાવડર, મીઠું અને તાજા ધાણા ઉમેરો.• એક નોન-સ્ટીક તવાને ગરમ કરો, તેમાં ઘી અથવા તેલ લગાવો, એક ચમચી ખીરું રેડો અને તેને ગોળ આકારમાં ફેલાવો. બંને બાજુ સોનેરી થાય ત્યાં સુધી રાંધો.• લીલી ચટણી અથવા દહીં સાથે પીરસો.
દાલ તડકા (ઉત્તર પ્રદેશ)
સામગ્રી:1 કપ તુવેર દાળ (કબૂતરના વટાણા), 1 મધ્યમ ડુંગળી (સમારેલી), ૨ ટામેટાં (સમારેલી) 2-3 લીલા મરચાં (સમારેલા), 1/2 ચમચી જીરું, 1/4 ચમચી હિંગ, 1/2 ચમચી હળદર પાવડર, 1 ચમચી લાલ મરચું પાવડર, સ્વાદ મુજબ મીઠું, તાજા ધાણા (સજાવટ માટે), 2 ચમચી ઘી (વધારવા માટે)
બનાવવાની રીત:• તુવેરની દાળને ધોઈ લો અને પ્રેશર કુકમાં પાણી નાખીને 2-3 સીટી વગાડો જ્યાં સુધી દાળ નરમ ન થઈ જાય.• એક કડાઈમાં ઘી ગરમ કરો, તેમાં જીરું અને હિંગ ઉમેરો. જ્યારે જીરું તતડવા લાગે, ત્યારે તેમાં લસણ, લીલા મરચાં અને ડુંગળી ઉમેરો અને સોનેરી થાય ત્યાં સુધી સાંતળો.• ટામેટાં ઉમેરો અને 5 મિનિટ સુધી રાંધો, પછી લાલ મરચું પાવડર, હળદર અને મીઠું ઉમેરો અને સારી રીતે મિક્સ કરો.• દાળ અને ટેમ્પરિંગ ભેગું કરો: વઘારમાં રાંધેલી દાળ ઉમેરો, સારી રીતે મિક્સ કરો અને 5 મિનિટ સુધી રાંધો.• તાજા કોથમીરથી સજાવીને રોટલી કે ભાત સાથે પીરસો.
સંભાર (તામિલનાડુ)
સામગ્રી:1 કપ તુવેર દાળ, પસંદગીનું કોળું શાક, સરગવાના દાણા, 1 ચમચી આમલીની પેસ્ટ, 1 ચમચી રાઈ, 1/2 ચમચી જીરું, 2-3 સૂકા લાલ મરચાં, 1/2 ચમચી હળદર પાવડર, 1 ચમચી સાંભાર પાવડર, સ્વાદ પ્રમાણે મીઠું, તાજા કઢી પત્તા તાજા કોથમીર (સજાવટ માટે)
બનાવવાની રીત:• દાળને ધોઈને પ્રેશર કૂકરમાં શાકભાજી સાથે રાંધો જ્યાં સુધી દાળ નરમ ન થઈ જાય.• એક કઢાઈમાં તેલ ગરમ કરો, તેમાં રાઈ, જીરું, સૂકા લાલ મરચાં અને કઢી પત્તા ઉમેરો. 1 મિનિટ માટે ફ્રાય કરો.• ડુંગળી, ટામેટા, હળદર અને સાંભાર પાવડર ઉમેરો અને 5-7 મિનિટ સુધી રાંધો. આમલીની પેસ્ટ ઉમેરો અને 3 મિનિટ સુધી રાંધો.• પેનમાં દાળ અને શાકભાજી ઉમેરો, સારી રીતે મિક્સ કરો અને 10 મિનિટ સુધી ઉકાળો.• ભાત કે ઈડલી સાથે પીરસો.
પુરણપોળી (મહારાષ્ટ્ર)
સામગ્રી:1 કપ ધોયેલી ચણાની દાળ, 3 કપ પાણી, 1કપ ખાંડ, 1 ચમચી એલચી પાવડર, છીણેલું જાયફળ, 2 કપ લોટ, 1 ચમચી મીઠું, 2 ચમચી ઘી
બનાવવાની રીત:• દાળમાંથી પાણી કાઢી લો અને તેને બારીક મેશ કરો.• દાળને પ્રેશર કૂકરમાં નાખો અને તેમાં ખાંડ ઉમેરો. તેને સારી રીતે મિક્સ કરો અને ધીમા તાપે રાંધો.• ચણાની દાળ ધોઈને પ્રેશર કુકરમાં નાખો, પાણી ઉમેરો અને 3 થી 4 વાર સીટી વાગે ત્યાં સુધી રાંધો.• તેને ધીમા તાપે રાંધો અને સંપૂર્ણપણે સુકાઈ જાય ત્યાં સુધી સતત હલાવતા રહો. આ મિશ્રણને ઠંડુ થવા દો.• હવે જરૂર મુજબ પાણી ઉમેરીને લોટ બાંધો.• તેમાંથી રોટલી બનાવો, તેમાં તૈયાર કરેલું પૂરણ ભરો અને તેને ફરીથી ગોળ આકારમાં વણી દો.• તેને બંને બાજુ ઘી વડે શેકીને સર્વ કરો.